Παρέμβαση του Προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία, Αλέξη Τσίπρα, στο 24ο Συνέδριο του Economist. (Λαγονήσι, 15.09.2020)

 

Παρέμβαση του Προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία, Αλέξη Τσίπρα, στο 24ο Συνέδριο του Economist. (Λαγονήσι, 15.09.2020)

 

Φίλες και φίλοι,

για μένα είναι μια ιδιαίτερη βραδιά η σημερινή, καθώς βρίσκομαι στο ίδιο τραπέζι με δυο καλούς φίλους, με τον Φρανσουά Ολάντ και τον Ζόραν Ζάεφ. Δύο ηγέτες που έπαιξαν σημαντικό, καθοριστικό ρόλο θα έλεγα, σε κρίσιμες στιγμές για την Ελλάδα και οφείλω αυτό να το αναγνωρίσω, όπως οφείλουμε όλοι να αναγνωρίσουμε ότι ήταν εξαιρετικά σημαντικό, σε δυο διαφορετικές περιόδους, που δυο άνθρωποι έπαιξαν έναν θετικό ρόλο, βασισμένοι στις αξίες, στις ιδέες και στις αρχές τους. Δυο αριστεροί ηγέτες οι οποίοι παραμέρισαν πολιτικό κόστος, κέρδη και οφέλη για να υπηρετήσουν κάποιες αξίες.

Ο Φρανσουά τότε, είχε την άποψη ότι η Ελλάδα είναι κάτι περισσότερο από μια ακόμα χώρα στην Ευρώπη των 28. Κάτι περισσότερο από μια απλή χώρα. Διότι η Ελλάδα κουβαλάει ένα πολύ μεγάλο κομμάτι της ευρωπαϊκής ιστορίας. Είναι αναπόσπαστο κομμάτι του ευρωπαϊκού πολιτισμού και της ευρωπαϊκής ιστορίας. Δεν μπορούσε να διανοηθεί ο Φρανσουά -κάποιοι άλλοι συνάδελφοί μας τότε το είχαν διανοηθεί- ότι η Ελλάδα θα έμενε εκτός της ευρωζώνης. Και συνέβαλε καθοριστικά ώστε να έχουμε μια θετική εξέλιξη. Και αυτό δεν το έκανε επαναλαμβάνω ούτε απαιτώντας εμπορικές συναλλαγές και εξοπλιστικά προγράμματα, ούτε υπολογίζοντας κόστη και οφέλη. Το έκανε υπηρετώντας τις αρχές του και τις απόψεις του.

Πολύ αργότερα, σε μια άλλη κρίσιμη στιγμή -όχι τόσο κρίσιμη βέβαια- όταν και βρεθήκαμε μπροστά στη λύση μιας εκκρεμότητας δεκαετιών που έπρεπε να λυθεί, πάλι υπηρετήσαμε τις αξίες μας και δώσαμε λύση σε μια κρίσιμη διαφωνία με τους βόρειους γείτονες μας. Και σήμερα, ακόμα και αυτοί που τότε εδώ στην Ελλάδα μας πολέμησαν γι’ αυτή τη λύση που δώσαμε στο πλαίσιο της εθνικής γραμμής, αντιλαμβάνονται πόσο μεγάλη αξία έχει τελικά αυτή η εξέλιξη. Διότι με την προκλητικότητα κάποιων άλλων γειτόνων μας στην ανατολή, προκλητικότητα που τη βλέπουμε να κλιμακώνεται το τελευταίο διάστημα, αναλογιζόμαστε το πόσο σημαντικό είναι στο βορρά να έχουμε σταθερούς φίλους, εταίρους. Πόσο σημαντικό είναι να έχουμε σταθερή κυβέρνηση και όχι μια κυβέρνηση που ενδεχομένως θα δεχόταν η χώρα αυτή να μοιραστεί, η χώρα αυτή να μην είναι σταθερή και να έχουμε εν τέλει και στα βόρεια σύνορά μας την παρουσία των επιθετικών και προκλητικών ανατολικών γειτόνων μας. Φανταστείτε το αυτό. Άρα λοιπόν θέλω να πω εξαρχής ότι είμαι συγκινημένος σήμερα που είναι δυο πολύ καλοί φίλοι στο τραπέζι.       

Δεν θα πω πολλά λόγια γιατί θα κουβεντιάσουμε πιο αναλυτικά αργότερα, όμως επιτρέψτε μου να μοιραστώ μαζί σας κάποιες σκέψεις πριν περάσουμε στο κομμάτι της συζήτησης.

Βιώνουμε πρωτόγνωρους καιρούς. H πανδημία ήρθε με τον πιο σκληρό τρόπο να αλλάξει συνήθειες, ζωές, αντιλήψεις και ίσως να επιταχύνει συζητήσεις ή και αλλαγές στον τρόπο που αντιμετωπίζουμε ως κοινωνίες τη βιωσιμότητα, την υγειονομική ασφάλεια, την επιστήμη. Η επιστήμη, αυτή τη στιγμή, είναι ο πρωταγωνιστής. Όλοι οι υπόλοιποι αναμένουμε τη λύτρωση, τη λύση, το εμβόλιο που θα σταματήσει το κακό.  Ωστόσο η πολιτική παραμένει πίσω από κάθε λύση αλλά και από κάθε πρόβλημα που ήρθε ή θα έρθει.

Η άποψη μου είναι, ότι η πολιτική και οι πολιτικοί σε αυτές τις συνθήκες, οφείλουμε να σκεφτόμαστε και να σχεδιάζουμε έχοντας το βλέμμα και το νου όχι στο σήμερα αλλά στο αύριο. Έχοντας το βλέμμα στο μέλλον. Αυτό είναι ένα εύκολο κλισέ να το λες αλλά πολύ δύσκολο στη πράξη να το πετυχαίνεις διότι πάντα το παρόν είναι πολύ απαιτητικό.

Οφείλουμε όμως να κατανοήσουμε ότι η πανδημία δεν είναι μια απλή εξέλιξη. Δεν είναι μια απλή κρίση όπως όλες οι άλλες που βρήκαν το τελευταίο διάστημα. Η πανδημία είναι μια βαθειά τομή στο χρόνο και στην ιστορία. Επανανοηματοδοτεί και σχετικοποιεί έννοιες, απόψεις, κατεστημένες αντιλήψεις. Είναι ένα παγκόσμιο σοκ και όπως κάθε μεγάλο σοκ στην ιστορία της ανθρωπότητας, έτσι και τώρα, είναι ένα σοκ που αλλάζει τους ανθρώπους. Και θα αλλάξει αναγκαστικά και τις πολιτικές ισορροπίες και τις οικονομικές θεωρίες, απλούστατα διότι αλλάζουν ριζικά οι ανάγκες των ανθρώπων. Το καθήκον λοιπόν ενός πολιτικού είναι να διαβλέψει στο που πρέπει να στραφεί αυτή η αλλαγή. Για να είναι πιο κοντά στις αξίες που υπηρετεί.

Κάποιοι βλέπουν την πανδημία ως ευκαιρία να διασπείρουν μίσος απέναντι στον αδύναμο, ψεύδη, αντιεπιστημονικές απόψεις και να επενδύσουν στον κοινωνικό κανιβαλισμό. Άλλοι βλέπουν τη πανδημία ως ευκαιρία για να επιβάλουν τις ακραίες απόψεις τους για την οικονομία, χωρίς πολιτικές συγκρούσεις, δια της φυσικής και βιολογικής εξολόθρευσης των μικρότερων επιχειρήσεων και των δικαιωμάτων της εργασίας. Και κάποιοι άλλοι, θέλουν να κάνουν τη διαχείριση της πανδημίας εικονική πραγματικότητα για να αποκομίσουν πρόσκαιρα πολιτικά οφέλη, χωρίς να αντιλαμβάνονται τους κινδύνους που έχει αυτή η στάση τόσο για τους ίδιους, αφού η πανδημία δεν είναι ένα περιστασιακό γεγονός, θα διαρκέσει πολύ άρα σύντομα θα διαψευστούν  αλλά κυρίως για τους πολίτες είναι επικίνδυνη αυτή η στάση.

Η δική μου λοιπόν θέση και άποψη και θα ήθελα να την καταθέσω σήμερα ενοποιών σας, είναι ότι η πανδημία είναι η ευκαιρία μας να κατανοήσουμε ότι χρειάζεται πια να σκεφτούμε –και εδώ θα χρησιμοποιήσω μια αγγλοσαξονική έκφραση– out of the box. Να συνειδητοποιήσουμε ξανά, όπως και σε άλλες κρίσιμες στιγμές στην ιστορία της ανθρωπότητας και μια τέτοια ήταν ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, όπου μετά όλες οι κυβερνήσεις συνειδητοποίησαν την αξία του Δημόσιου χώρου, της ρύθμισης και του κοινωνικού συμβολαίου. Την αξία του κράτους όχι μόνο ως ρυθμιστή αλλά και ως καθοδηγητή της οικονομικής εξέλιξης. Έτσι και τώρα πιστεύω, πρέπει αυτό να το συνειδητοποιήσουμε, προκειμένου να σταματήσει αυτή η φρενήρης διεύρυνση των ανισοτήτων σε παγκόσμια κλίμακα. Μέσα στις κοινωνίες, μεταξύ των κοινωνιών οι ανισότητες διευρύνονται με τεράστια ταχύτητα τα τελευταία χρόνια.  

Είναι λοιπόν ευκαιρία, να συνειδητοποιήσουμε, σε πιο μικροσκοπικό επίπεδο, ότι δεν υπάρχουν ατομικές λύσεις στα συλλογικά προβλήματα. Ότι δεν υπάρχει εξέλιξη της επιστήμης, της έρευνας αν δεν επενδύσουμε σε δημόσια πανεπιστήμια και δημόσια σχολεία. Δεν υπάρχει υγειονομική ασφάλεια χωρίς ισχυρά και σύγχρονα δημόσια συστήματα υγείας προσβάσιμα για κάθε πολίτη. Δεν υπάρχει εξέλιξη αν οι νέες τεχνολογίες και η καινοτομία είναι προνόμιο λίγων, τη στιγμή που εκατομμύρια εργαζόμενοι στον πλανήτη χάνουν τις δουλειές τους επειδή δεν έχουν πρόσβαση σε φθηνό και γρήγορο ίντερνετ για να εργαστούν από το σπίτι. Δεν υπάρχει, τέλος, μέλλον στον πλανήτη αν συνεχίζουμε να του προκαλούμε ανεπανόρθωτες πληγές στο όνομα μιας εφήμερης ανάπτυξης.

Αυτή λοιπόν η κρίση της πανδημίας, ίσως είναι η ευκαιρία μας. Να σκεφτούμε συλλογικά. Να άρουμε στερεότυπα και παγιωμένες αντιλήψεις και να δούμε στα μάτια το μέλλον. Δεν χρειάζεται, πιστεύω, ακόμα μια σκληρή υπενθύμιση για να συνειδητοποιήσουμε ότι ο δρόμος του αχαλίνωτου κέρδους και της διεύρυνσης των ανισοτήτων, είναι ένας δρόμος αδιέξοδος. Και ότι είναι ώρα να ανιχνεύσουμε συλλογικά, να διεκδικήσουμε έναν εναλλακτικό δρόμο. Με αυτές τις σκέψεις, όσο πιο σύντομα και περιεκτικά μπορούσα, θα ήθελα και πάλι να ευχαριστήσω, κυρίως να ευχαριστήσω τους δυο φίλους μου που είναι σήμερα εδώ, και είμαι στη διάθεση του οικοδεσπότη μας για τις ερωτήσεις του.