Αλ. Τσίπρας: Μένουμε όρθιοι με γενναία μέτρα στήριξης της οικονομίας τώρα

Εισαγωγική τοποθέτηση του Προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ, κατά την παρουσίαση του προγράμματος #ΜένουμεΌρθιοι για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας σε επιχειρήσεις και εργαζόμενους

Φίλες και φίλοι,

Τις τελευταίες εβδομάδες και μέρες η σκέψη μας είναι πρώτα και κύρια στους ανθρώπους που δίνουν τη μάχη της ζωής. Η σκέψη μας είναι στους ασθενείς που νοσηλεύονται απομονωμένοι από τους δικούς τους ανθρώπους. Eίναι στις οικογένειες όσων χάθηκαν που βιώνουν τον ανείπωτο πόνο της απώλειας. Eίναι στους ανθρώπους της πρώτης γραμμής. Τους νοσηλευτές και τους γιατρούς του εθνικού συστήματος υγείας που με κίνδυνο της ίδιας τους της ζωής και ενίοτε χωρίς τα απαραίτητα μέσα προστασίας δίνουν την μάχη απέναντι στον ιό.

Η σκέψη μας όλες αυτές τις μέρες είναι στον άνθρωπο. Στους ανθρώπους μας, στους γείτονες, στους φίλους, στους γονείς μας. Γιατί κανείς δεν πρέπει να μείνει μόνος σε αυτό τον καθημερινό αγώνα για ζωή. Πρέπει να μείνουμε όλοι μαζί. Ενωμένοι. Γιατί μόνο με οδηγό την αλληλεγγύη και την ενότητα μπορούμε να βγούμε όρθιοι από αυτή την περιπέτεια.

Και με αλληλεγγύη και ενότητα, πρέπει να είμαστε από τώρα έτοιμοι για να αντιμετωπίσουμε και όσα μας περιμένουν. Τη δύσκολη μάχη για την ανόρθωση της ζωής, της οικονομίας, της χώρας. Γιατί όταν με το καλό θα βγούμε από τα σπίτια μας, ο κόσμος μας θα είναι πολύ διαφορετικός. Δε θα είναι όπως τον αφήσαμε.

Και το μεγάλο εθνικό στοίχημα για την επόμενη μέρα, είναι να μην επιτρέψουμε να πάνε χαμένες οι πρόσφατες θυσίες του ελληνικού λαού. Και αυτή είναι μια μάχη που μπορεί να κερδηθεί αν από τώρα γίνουν οι απαραίτητες κινήσεις. Με σχέδιο και προνοητικότητα.

Η κρίση του κορωνοϊού δεν έχει προηγούμενο για τον σύγχρονο κόσμο. Είναι ένα σημείο μη επιστροφής για τις ανθρώπινες σχέσεις, για τις σχέσεις κράτους και πολιτών, για την οικονομία, τις δομές και τους θεσμούς της. Όλα όσα θεωρούσαμε θέσφατα για την οικονομία, έχουν ήδη ανατραπεί.

Από αυτή τη μάχη θα καταφέρουν να επιβιώσουν με τις λιγότερες απώλειες μόνο όσοι σκεφτούν έξω από τα μέχρι χθες δεδομένα πλαίσια. Μόνο όσοι δράσουν γρήγορα, στοχευμένα, με σχέδιο.

Ένα τέτοιο σχέδιο, με αίσθηση ευθύνης, παρουσιάζουμε σήμερα στον Ελληνικό λαό. Ένα σχέδιο που θα υλοποιούσαμε χωρίς δεύτερη σκέψη, αν ήμασταν στη κυβέρνηση. Ένα σχέδιο που δεν το καταθέτουμε για να κάνουμε αντιπολίτευση στη κυβέρνηση, αλλά γιατί πιστεύουμε ότι πρέπει να το υλοποιήσει η κυβέρνηση.

Σε στιγμές έκτακτης ανάγκης, πιστεύω βαθιά ότι είναι ανοησία να σκέφτεσαι με όρους πολιτικής σκοπιμότητας. Κυβέρνησης και αντιπολίτευσης. Πολιτικού κόστους και οφέλους. Και όποιος σκεφτεί έτσι, όποιος τούτες τις κρίσιμες ώρες που μετράμε νεκρούς και ανθρώπους στην εντατική, σκέφτεται πολιτικά οφέλη και μετράει ποσοστά, όποιος βάλει το πρόσκαιρο κομματικό όφελος πάνω από το συμφέρον της χώρας και τον ανθρώπων της, γρήγορα θα το πληρώσει διπλά και τριπλά.

Το ζήτημα όμως είναι να μη πληρώσει η χώρα.

Εμείς πιστεύουμε ότι παρά τη πρωτοφανή συνθήκη που ζούμε, υπάρχει τρόπος να κρατήσουμε την κοινωνία και την οικονομία, τις επιχειρήσεις και τους εργαζόμενους όρθιους. Αρκεί να δράσουμε έγκαιρα και προληπτικά. Με τον ίδιο τρόπο που οφείλουμε να αντιμετωπίζουμε την πανδημία. Χωρίς ολιγωρίες, ανεπάρκειες και ιδεοληψίες. Και αξιοποιώντας από την αρχή όλα τα όπλα που διαθέτουμε στη φαρέτρα μας.

Αυτό είναι το μήνυμα του Προγράμματος «Μένουμε όρθιοι». Να δράσουμε έγκαιρα, να δράσουμε ΤΩΡΑ, για να μην βρεθούμε μπροστά σε ερείπια και οικονομικά χαλάσματα, όταν θα βγούμε από τα σπίτια μας. Για να μην πέσουμε από τη Σκύλλα στη Χάρυβδη. Από την πανδημία στην οικονομική κατάρρευση.

Φίλες και φίλοι,

Είμαι υποχρεωμένος τούτες τις κρίσιμες ώρες να μιλήσω με τη γλώσσα της αλήθειας στον ελληνικό λαό. Μας περιμένουν μεγάλες περιπέτειες αν συνεχίσουμε να ακολουθούμε τις εξελίξεις αμήχανα, άτολμα, αποσπασματικά. Αν δεν λάβουμε τις απαραίτητες πρωτοβουλίες θωράκισης της ελληνικής οικονομίας. Αν συνεχίσουμε στη στρατηγική βλέποντας και κάνοντας. Και κυρίως αν επιλέξουμε πολιτικές παρεμβάσεις που θα επιδεινώνουν αντί να αμβλύνουν τη κρίση, ιδίως στον τομέα των εργασιακών σχέσεων και των μισθών.

Η χώρα μας αυτή τη στιγμή, όσο και αν ακούγεται οξύμωρο, έχει ένα μεγάλο πλεονέκτημα στην αντιμετώπιση της κρίσης, σε σχέση με όλες τις υπόλοιπες χώρες. Αυτό το πλεονέκτημα πρέπει να το αξιοποιήσουμε όσο είναι καιρός. Όσο είναι σε θέση να μας προστατέψει. Και όχι κατόπιν εορτής. Γιατί τότε θα είναι πολύ αργά. Το πλεονέκτημα αυτό είναι το μαξιλάρι ρευστότητας που δημιουργήσαμε τα προηγούμενα χρόνια. Και που τόσο πολύ μας λοιδορήσανε για αυτό, οι πολιτικοί μας αντίπαλοι. Η χρηστή διαχείριση της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, όχι μόνο μας έβγαλε από τα μνημόνια, αλλά φρόντισε να δημιουργήσει συνθήκες ασφάλειας σε περίπτωση κρίσης, για να μη ξανακυλήσουμε ποτέ σε αυτά. Και να που τώρα βρισκόμαστε μπροστά σε μια τέτοια περίπτωση κρίσης.

Σήμερα η Ευρώπη αναστέλλει τους κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας και επιτρέπει την αύξηση των δαπανών για την αντιμετώπιση της κρίσης του κορωνοϊού. Αλλά δεν έχουν όλες οι χώρες τη δυνατότητα να δαπανήσουν δίχως νέο δανεισμό. Δίχως να αυξήσουν το χρέος τους. Η Ελλάδα όμως βρίσκεται σε πλεονεκτική θέση. Γιατί έχει τη δυνατότητα να προχωρήσει σε δαπάνες χωρίς να αυξήσει τον εξωτερικό της δανεισμό. Γιατί έχει περίπου 10% του ΑΕΠ, σε απόθεμα ασφαλείας, πέραν όσων είναι κλειδωμένα για τις αποπληρωμές του χρέους της, από όπου μπορεί να αντλήσει για τις έκτακτες οικονομικές ανάγκες της. Ένα απόθεμα που μας επιτρέπει να στηρίξουμε άμεσα την οικονομία και την κοινωνία, με ένα εμπροσθοβαρές πακέτο, χωρίς να μπούμε σε περιπέτειες με το δημόσιο χρέος μας.

Και αυτή είναι μια σημαντική διαφορά σε σχέση με χώρες όπως η Ιταλία, η Ισπανία ή η Πορτογαλία. Διότι γι αυτές τις χώρες, μπορεί η αναστολή του Συμφώνου Σταθερότητας να είναι ευεργετική, δεν έχουν όμως την ρευστότητα για να αυξήσουν τις δαπάνες τους, δίχως να αυξήσουν το χρέος τους.

Και αυτή τη δυνατότητα πρέπει να την αξιοποιήσουμε. Θα είναι εγκληματικό να μην το κάνουμε. Είναι εγκληματικό που δεν το κάνουμε.

Σήμερα λοιπόν καταθέτουμε με αίσθηση ευθύνης την πρότασή μας για άμεσες παρεμβάσεις ώστε από αυτή τη κρίση να μείνουμε όρθιοι. Ώστε όταν βγούμε από το σπίτι, να μην βρεθούμε σε έρημη χώρα, ανέργων, λουκέτων και διαλυμένης οικονομίας.

Το πρόγραμμα «Μένουμε όρθιοι» έχει ως κεντρική ιδέα την άμεση αξιοποίηση του υπερόπλου που διαθέτει η χώρα απέναντι στη κρίση. Ώστε με εμπροσθοβαρείς παρεμβάσεις και οριζόντια μέτρα, όσο ακόμη διαρκεί η πανδημία, να στηρίξουμε τόσο την προσφορά όσο και την ζήτηση και να δημιουργήσουμε τους όρους για την σταθεροποίηση και την ανάκαμψη, μένοντας όρθιοι.

Η πρόταση μας στηρίζεται σε τρεις αλληλένδετους άξονες.

Την ποσότητα των παρεμβάσεων, την ποιότητα των παρεμβάσεων και τον χρόνο υλοποίησής τους.

Και τα τρία είναι κρίσιμα.

Σε ότι αφορά τη ποσότητα:

Αυτή τη στιγμή υπάρχουν άμεσα διαθέσιμοι πόροι περίπου 20 δις από το μαξιλάρι ρευστότητας. Το μαξιλάρι είναι 37 δις, 16,5 είναι κλειδωμένα για τις αποπληρωμές του επόμενου διαστήματος του χρέους, άρα είναι 20 δις ευρώ άμεσα διαθέσιμοι πόροι και άλλοι τόσοι περίπου είναι διαθέσιμοι πόροι από σειρά ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων. Ενώ είναι στη διάθεση των τραπεζών πρόγραμμα ρευστότητας ύψους 12 δις από την ΕΚΤ.

Σε αυτή λοιπόν τη συνθήκη κρίνουμε σκόπιμο ένα γενναίο εμπροσθοβαρές πακέτο μέτρων στήριξης της οικονομίας σε ορίζοντα έξι μηνών, ύψους 26 δις ευρώ. Εκ των οποίων τα 14 δις πρέπει να αφορούν άμεσα δημοσιονομικά μέτρα στήριξης και τα 12 δις ενέσεις ρευστότητας στην πραγματική οικονομία, όπως εγγυήσεις δανείων.

Στα μέτρα αυτά δεν υπολογίζονται προφανώς οι αναστολές πληρωμών φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων, πράγμα που κάνει η κυβέρνηση προκειμένου να αυξήσει πλασματικά το μέγεθος του πακέτου της.

Προφανώς στα ποσά αυτά δεν συνυπολογίζουμε εμείς αναστολές πληρωμών, φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων, πράγμα που κάνει η κυβέρνηση προκειμένου πλασματικά να αυξήσει το μέγεθος του πακέτου. Εμείς θεωρούμε αυτονόητο ότι όσο διαρκεί η κρίση και το πρόγραμμα που εμείς προτείνουμε για έξι τουλάχιστον μήνες θα πρέπει να ανασταλούν οι φορολογικές και ασφαλιστικές υποχρεώσεις των πληττόμενων επιχειρήσεων.

Σε ό,τι αφορά τη ποιότητα της πρότασής μας:

Η πρόταση μας έχει ως κύριο στόχο την διατήρηση της απασχόλησης στα προ πανδημίας επίπεδα. Τη διατήρηση δηλαδή του μισθού των ήδη εργαζομένων στα επίπεδα του Φλεβάρη του 2020, καθώς και των σχέσεων εργασίας όπως ήταν διαμορφωμένες πριν την έναρξη της κρίσης.

Είναι κρίσιμο μέγεθος η διατήρηση της απασχόλησης σε μια χώρα που βρέθηκε με ανεργία 28% και τον Φλεβάρη ήταν με ανεργία επίσης υψηλή, στο 17%. Και εδώ είναι η πλήρης αντίθεση του δικού μας σχεδίου με όσα ήδη υλοποιεί η κυβέρνηση υλοποιεί. Η κυβέρνηση καταθέτει προτάσεις που αποσκοπούν σε μια εκ βάθρων και εκ νέου αναδιάρθρωση της αγοράς εργασίας εις βάρος των εργαζομένων. Με την αναστολή των συμβάσεων εργασίας και την εκ περιτροπής απασχόληση που μειώνει το μισθό κατά πενήντα τοις εκατό.

Σε ότι δε αφορά το χρόνο. Αυτό είναι ίσως το πιο κρίσιμο.

Το «Μένουμε όρθιοι» είναι ένα πακέτο εμπροσθοβαρές με προφανή στόχο να αντιμετωπίσει τις αναταράξεις μιας έκτακτης μη δομικής συνθήκης, η οποία αν αφεθεί στην αυθόρμητη κίνηση της αγοράς και της οικονομίας, θα παράξει τάσεις που στη συνέχεια θα είναι εξαιρετικά δύσκολο να ανατραπούν.

Αν οι όποιες παρεμβάσεις δεν είναι εμπροσθοβαρείς αλλά ακολουθήσουν τη λογική «του βλέποντας και κάνοντας» που επιλέγει σήμερα η κυβέρνηση, οι συνέπειες θα είναι δραματικές. Μακροχρόνια παράταση της ύφεσης λόγω κατάρρευσης της προσφοράς και της ζήτησης, αλλά και της οικονομικής εμπιστοσύνης. Και θα χρειαστούν πολλαπλάσιες δαπάνες από αυτές που σήμερα προτείνουμε, για να ανατραπούν αυτές οι εξελίξεις που γρήγορα θα λάβουν μορφή χιονοστιβάδας. Έχουμε άλλωστε νωπή την εμπειρία της κρίσης που ξεκίνησε το 2010 και κάποιοι έλεγαν τότε ότι θα διαρκέσει για λίγους μήνες. Και τελείωσε μετά από 8 ολόκληρα χρόνια.

Αυτές τις πολλαπλάσιες δαπάνες που θα χρειαστούμε σε λίγους μήνες από σήμερα, αν δε δράσουμε έγκαιρα, δε θα μπορούμε τότε να τις καλύψουμε από κανένα μαξιλάρι. Γιατί τότε, θα υπερβαίνουν τα μεγέθη του μαξιλαριού. Και θα πρέπει αναγκαστικά να τις καλύψουμε από νέο δανεισμό. Και στις συνθήκες παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, αυτός ο δανεισμός δε θα είναι τότε το ίδιο εύκολος. Και η επιστροφή στον εφιάλτη των μνημονίων θα ξαναζωντανεύσει.

Έχουμε λοιπόν ευθύνη σήμερα να μιλήσουμε τη γλώσσα της αλήθειας όσο σκληρή και αν είναι αυτή.

Ακούω κάποιους να συμβουλεύουν την κυβέρνηση να μη κινηθεί προληπτικά. Να μη παρέμβει τώρα αν και μπορεί. Να κρατήσει το απόθεμα για μετά. Την ώρα της ανάκαμψης. Λυπάμαι αλλά είναι η ίδια λογική μεταφρασμένη στην οικονομία της ανοσίας της αγέλης, που κάποιοι ανόητοι πρότειναν στην κυβέρνηση της Βρετανίας για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Να αφήσουμε δηλαδή τις αδύναμες μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις να σβήσουν, χιλιάδες θέσεις εργασίας να χαθούν κι όταν έρθει η ώρα της ανάκαμψης και της αναδιάρθρωσης να στηρίξουμε μόνο όσους θα έχουν αντέξει από την κρίση, δηλαδή μόνο τους δυνατούς. Πρόκειται για μια απαράδεκτη, κυνική και εν τέλει καταστροφική για την μεγάλη πλειοψηφία της κοινωνίας στρατηγική, που καλώ τον Πρωθυπουργό άμεσα να απορρίψει.

Επιγραμματικά τα μέτρα που προτείνονται στο πλαίσιο του προγράμματος «Μένουμε όρθιοι»:

1. Στήριξη του Εθνικού Συστήματος Υγείας με 1 δις ευρώ επιπλέον χρηματοδότηση

2. Προστασία της πρώτης κατοικίας - απαγόρευση πλειστηριασμών

3. Ενίσχυση της Κοινωνικής πρόνοιας και αλληλεγγύης - 4. Ειδικό μέρισμα Κοινωνικής Αλληλεγγύης (εργαζόμενοι σε επισφαλείς θέσεις εργασίας, εργαζόμενοι με μπλοκάκι, εργόσημο, μη επιδοτούμενοι άνεργοι)

5. Ένα μεγάλο πακέτο 8,5 δις ευρώ για να κρατήσουμε όρθιους τους εργαζόμενους, τους ελεύθερους επαγγελματίες, τους αυτοαπασχολούμενους

6. Αναστολή καταβολής φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων για 6 μήνες

7. Πάγωμα δανειακών οφειλών και άλλων τραπεζικών υποχρεώσεων για όσο διαρκεί η κρίση

8. Πρόγραμμα μη επιστρεπταίας ενίσχυσης των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων που δεν έχουν πρόσβαση στον τραπεζικό δανεισμό

9. Επιτάχυνση εκταμίευσης των πληρωμών του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων

10. Σχέδιο "Ηρακλής" για τις επιχειρήσεις

Τέλος νομίζω ότι πέρα από αυτές τις άμεσες παρεμβάσεις το ελληνικό δημόσιο θα πρέπει να είναι έτοιμο να πράξει ότι χρειαστεί για την διάσωση στρατηγικής σημασίας μεγάλων επιχειρήσεων που ενδεχόμενα να κινδυνεύσουν κατά τη διάρκεια της κρίσης. Είναι νομίζω προφανές ότι η χώρα δεν πρέπει να επιτρέψει ούτε κατάρρευση αλλά ούτε και επιθετικές εξαγορές μεγάλων στρατηγικής σημασίας επιχειρήσεων. Και σε αυτή την λογική πρέπει να κινητοποιήσει κάθε διαθέσιμο εργαλείο επενδύσεων στο μετοχικό κεφάλαιο εταιριών, συμπεριλαμβανομένης και της εθνικοποίησης εφόσον κριθεί απαραίτητο.

Σε κάθε περίπτωση οι όροι πρέπει να είναι σαφείς :

Το Δημόσιο θα πρέπει να αποκτά μερίδιο σε αυτές τις εταιρίες αντίστοιχο της παρέμβασής του. Το Δημόσιο δεν μπορεί σήμερα να αρκεστεί στη θέση του παρατηρητή, του σχολιαστή και του απλού εγγυητή της αυθόρμητης κίνησης της αγοράς και της οικονομίας. Τη στιγμή που οι ιδεοληψίες καταρρέουν έχει έρθει η ώρα το δημόσιο να αναλάβει την ευθύνη με γενναίες πρωτοβουλίες παρέμβασης και αλληλεγγύης.

Νομίζω ότι σε μια πρωτοφανή κοινωνική και οικονομική συνθήκη το πρόγραμμα και οι παρεμβάσεις που σας παρουσίασα είναι αντίστοιχα των κοινωνικών αναγκών αλλά και των αναγκών της οικονομίας.

Γιατί σήμερα το δίλημμα είναι ένα:

Μένουμε όρθιοι με γενναία μέτρα στήριξης της οικονομίας τώρα ή αύριο όταν τελειώσει η πανδημία αντικρίζουμε συντρίμμια και μπαίνουμε σε νέες περιπέτειες, εθνικές περιπέτειες, που δυστυχώς πρόσφατα τις βιώσαμε όλοι και γνωρίζουμε πόσο οδυνηρές είναι.

Σε αυτό το δίλημμα εμείς απαντάμε:

Μένουμε όρθιοι με γενναία μέτρα στήριξης της οικονομίας τώρα, ακριβώς επειδή έχουμε τη δυνατότητα να το κάνουμε, κυρίως αξιοποιώντας το μεγάλο μας όπλο, το απόθεμα που έχουμε δημιουργήσει των 37 δις ευρώ για μια έκτακτη ώρα ανάγκης και αυτή η ώρα είναι τώρα.

Σας ευχαριστώ. 

Δείτε το βίντεο της παρουσίασης του προγράμματος «Μένουμε όρθιοι»:

Διαβάστε εδώ αναλυτικά το σχέδιο άμεσων και κοστολογημένων παρεμβάσεων για τον εργαζόμενο και την επιχείρηση, για την κοινωνία και την οικονομία